5. SINIF TÜRKÇE DERSİ ÇALIŞMA KİTABI İNCELEMESİ (CEM VEB OFSET YAYINLARI)

12 Yıllık Zorunlu Eğitim Sistemi (4+4+4 eğitim sistemi) 2012-2013 döneminde başlamıştır. Yeni sistemle 5. sınıflar ortaokul kapsamına girse de Türkçe dersi öğretim programları hâlen 1-5. sınıf ve 6-8. sınıf şeklindedir. Fakat MEB'in 05.08.2015 tarihli ve 71 sayılı kararına göre 2016-2017 eğitim ve öğretim yılından itibaren 1 ve 5. sınıflardan başlamak üzere kademeli İlköğretim Türkçe Dersi (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) Öğretim Programı okutulacaktır.         Yeni eğitim sisteminin başlamasıyla 5. sınıflar Türkçe dersini Türkçe branş öğretmenlerinden almaya, Türkçe öğretmenleri de aşina olmadıkları 5. sınıflara derse girmeye başladılar. Bu yüzden 5. Sınıf yaş grubu gelişimsel özellikleri önem taşımaktadır. Çalışma kitabı 5. sınıf öğrencilerinin gelişimsel özelliklerine, ilgi ve ihtiyaçlarına uygun olarak hazırlanmalıdır. Bu gelişim özellikleri:          1-5. sınıf öğretim programında, 6-8. sınıf öğretim programındaki gibi yapılandırıcı anlayış merkezdedir.          1-5. sınıf öğretim programının 6-8. Sınıf öğretim programından en temel farkı dil bilgisinin ayrı bir öğrenme alanı olarak sunulmamasıdır. Dil bilgisi kazanımları diğer öğrenme alanları içerisinde verilmeye çalışılmıştır. Bu durum dil bilgisinin soyut olması ve 5. sınıf öğrencilerinin henüz soyut döneme tam olarak geçememiş olmasından kaynaklanmaktadır. (4+4+4 eğitim sistemine yeni geçildiğinden dolayı da olabilir.) Bu kazanımlarda daha çok öğrencilerin diğer alanlarının gelişimine katkıda bulunabilecek konulara yer verilmiştir. ( Yeni kelimeler türetme, farklı düşünmeye yönlendiren ifadeler…)              Aşağıdaki tabloda 5. Sınıfta bulunan dil bilgisi alanıyla ilgili kazanımlar ve açıklamalar verilmiştir. Yazım ve noktalama kurallarının da kazanım ve açıklamaları aşağıda verilmiştir.        Türkçe (1-5) Öğretim Programı’na göre etkinlikler nasıl olmalı?        5. sınıf Türkçe Çalışma Kitabı'nda 8 temaya ilişkin etkinlikler yer almaktadır. Her temada 3 ana metin, 2 serbest okuma metni ve 1 dinleme metni bulunmaktadır.  Her temada 3 ana metin ve 2 serbest okuma metni ders kitabında,  1 dinleme metni Öğretmen Kılavuz Kitabı'nda bulunmaktadır. Çalışma Kitabı'nda her tema için 3 ana metin ve 1 dinleme metnine yönelik etkinlikler yer almaktadır, serbest okuma metinlerine ait etkinlikler bulunmamaktadır.        Aşağıdaki tabloda temalardaki etkinlik sayılarına ve her bir tema içindeki metinlerin etkinlik sayılarına yer verilmiştir: 1.TEMA: BİREY VE TOPLUM METİN ADI ETKİNLİK SAYISI ÜÇ SORU 7 ADSIZ ÇEŞME 6 BEDEN DİLİMİZ 6 SİVRİSİNEK (Dinleme Metni) 4 2.TEMA: ATATÜRK METİN ADI ETKİNLİK SAYISI ATATÜRK PARKI’NA GEZİ 9 MUSTAFA KEMAL’İN KAĞNISI 8 NASIL OKURDU? 6 TÜRK TİYATROSU VE ATATÜRK (Dinleme Metni) 4 3.TEMA: SAĞLIK VE ÇEVRE METİN ADI ETKİNLİK SAYISI KEDİLERE AD KOYMAK 9 HAYDİ BANYOYA 6 ÇÖPÇÜ MARTI 8 BİR YER DÜŞÜNÜYORUM (Dinleme Metni) 4 4.TEMA: DEĞERLERİMİZ METİN ADI ETKİNLİK SAYISI FATİH’TEN HİKÂYELER 8 SÖZLÜ GELENEĞİMİZ 6 BU VATAN KİMİN? 6 MASALLARIMIZ (Dinleme Metni) 4 5.TEMA: YENİLİK VE GELİŞMELER METİN ADI ETKİNLİK SAYISI VAR MI? 8 TELEFONUN TARİHİ 7 BEKLEDİM GECE OLDU 10 JUNES VERNE(JÜL VERN) (Dinleme Metni) 5 6.TEMA: GÜZEL SANATLAR METİN ADI ETKİNLİK SAYISI EBRUCU 6 BİR KUŞUN RESMİNİ YAPMAK İÇİN 6 BİR ÇİZGİ BİN DÜNYA: ÇİZGİ KARAKTERLER 8 GÜLPEMBE (Dinleme Metni) 6 7.TEMA: KURUMLAR VE SOSYAL ÖRGÜTLER METİN ADI ETKİNLİK SAYISI TÜRK KÜLTÜR SİSTEMİNDE VAKFIN YERİ 6 KIZILAY 5 BANDO TAKIMI 7 KANDİLLİ RASATHANESİ VE DEPREM ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ (Dinleme Metni) 7 8.TEMA: OYUN VE SPOR METİN ADI ETKİNLİK SAYISI BASTIM, BASTIM, GÖLGENE BASTIM! 8 SOĞANLI BEBEKLERİ 8 OYUN GÜNLÜĞÜ 5 MİLLÎ ATLETİMİZ AYCAN (ONUR) ÖNEL (Dinleme Metni) 4 TEMALAR ETKİNLİK SAYISI 1.TEMA: BİREY VE TOPLUM 23 2.TEMA: ATATÜRK 27 3.TEMA: SAĞLIK VE ÇEVRE 27 4.TEMA: DEĞERLERİMİZ 24 5.TEMA: YENİLİK VE GELİŞMELER 30 6.TEMA: GÜZEL SANATLAR 26 7.TEMA: KURUMLAR VE SOSYAL ÖRGÜTLER 25 8.TEMA: OYUN VE SPOR 25                                           TOPLAM ETKİNLİK SAYISI: 207                  Etkinlik sayılarına dikkat edildiğinde temalardaki etkinlik sayıları 23 ile 30 etkinlik arasında değişmektedir. 5. sınıfta toplam 207 etkinlik vardır. Etkinliklerin dağılımına bakılırsa gelişigüzel bir dağılım söz konusudur. En az etkinlik Birey ve Toplum temasında (23) , en fazla etkinlik ise Yenilik ve Gelişmeler temasında (30) yer almaktadır. Ayrıca her tema sonunda “Tema Sonu Süreç Değerlendirme Çalışması” ve “Neler Biliyorum? Neler Yapabiliyorum?” bölümleri vardır. Bu bölümlerde, tema ile ilgili, öğrencilerin kazandığı bilgi, beceri, anlayış ve tutumları ölçen, çoktan seçmeli, doğru yanlış, boşluk doldurma, eşleştirme, yazılı yoklama ve benzeri sonuç değerlendirme teknikleri yer almaktadır.         Çalışma kitabı 12 punto ile yazılmış olup öğrenci seviyesine uygundur. Etkinlikler incelenirken hangi kriterler dikkate alındı?       Biz öncelikle, etkinlikleri değerlendirmede kullanacağımız 7 temel ölçüt belirledik. Bunlar: Durum Tespiti 1.Etkinlik hangi kategoride? (Eşleştirme, boşluk doldurma vs.) 2.Hangi kazanıma yönelik? Olumlu-Olumsuz Özellikler 3.Öğrencinin seviyesine uygun mu? (Kolay/zor) 4.Temaya, metne uygun mu? 5.Kullanılan dil uygun mu? ( Yönergeler yeterli mi, bilmedikleri kelime var mı? 6.Görsel etkinlik tasarımları uygun mu? (Sıkıcı/dikkat çekici) Çözüm Önerileri 7.Öneri kısmında, eleştirilen konularla ilgili alternatifler sunulmuştur. Hazırlanan ödev kapsamında;    32 ana metin    Öğretmen Kılavuz Kitabı'nın 46 ile 264 arasındaki sayfaları ve     8 temada toplam 207 etkinlik incelenmiştir 1.TEMA: BİREY VE TOPLUM “ÜÇ SORU” METNİNİN ETKİNLİKLERİ 1.ETKİNLİK: 1.etkinlik hazırlık aşamasında yapılması istenen, öğrencilere metnin içeriğinin ve türünün sorulduğu bir etkinliktir. Bu etkinlikle öğrencilere kazandırılmak istenen, “okuma” öğrenme alanının “okuduğunu anlama” amacı altında yer alan “Okuma öncesi, okuma sırası ve sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır.” , “Görsellerden yararlanarak metnin içeriğini tahmin eder.” ve “ Başlıktan hareketle okuyacağı metnin içeriğini tahmin eder.” kazanımlarıdır.            Birinci kısımda “metnin türü” belli bir bilgi birikimi gerektirdiği için öğrenciler cevaplamakta zorlanabilirler. İkinci kısımda görsellerden yola çıkarak metnin konusu hakkında daha rahat yorumlarını yazabilirler. Metni okumaya geçmeden yapılması istenen bir etkinlik olduğu için yönergede “metnin başlığından ve görsellerinden yola çıkarak…” ibaresi verilseydi yönerge öğrenciler için daha açıklayıcı olurdu. Etkinlik görsel ve tasarım açısından öğrencilerin dikkatini çekecek tarzda değildir. Görsel unsurlara az yer verilmesi öğrencilerin çağrışım güçlerini olumsuz etkileyecektir. Bu durum diğer etkinliklerde de göze çarpmaktadır. 2. ETKİNLİK:            2. etkinlikte, öğrencilerin okuma ve dinleme aşamalarına hazırlanmak için yaptıklarını anlatan cümleler karışık olarak verilmiş ve bunların numara verilerek sıralanması istenmiştir. Bu etkinlikle öğrencilere kazandırılmak istenen, “dinleme” öğrenme alanının “dinleme kurallarını uygulama” amacı altında verilen “Dinlemek için hazırlık yapar.” ve “okuma” öğrenme alanının “okuma kurallarını uygulama” amacı altında verilen “Okumak için hazırlık yapar.” kazanımlarıdır. Etkinlik aynı zamanda öğrencilerin kendilerini değerlendirmesini de sağlar. 3.ETKİNLİK:            3.etkinlikte dinleme kuralları ile ilgili cümleler verilip bunların doğru ve yanlış olarak sınıflandırılması istenmiştir. Gerçekleştirmek istediği kazanım, “dinleme” öğrenme alanının “dinleme kurallarını uygulama” amacı altında verilen “Görgü kurallarına uygun dinler.” kazanımıdır.             Etkinlik öğrenci seviyesine hitap etse de görsel açıdan zayıftır, görsel olarak cümlelerde ifade edilen yargılarla ilgili küçük resimler etkinlik sayfasına serpiştirilebilirdi. 4. ETKİNLİK:           4. etkinlikte öyküde geçen kahramanların öyküdeki rollerinin önemine göre sıralanması ve bu kahramanların özelliklerinin yazılması istenmiştir. Etkinliğin içerdiği kazanım “okuma” öğrenme alanının “okuduğunu anlama” hedefi altında verilen “Okuma öncesi, okuma sırası ve sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır.” kazanımıdır. Etkinlik görsel açıdan zayıf olsa da ana karakter ve yardımcı karakterleri ve bunların özelliklerini buldurtması açısından faydalı bir etkinliktir.   5.ETKİNLİK:           5. etkinlikte metinde geçen noktalama işaretlerinin cümle başında, cümle ortasında ve cümle sonunda olması durumlarına göre sınıflandırılması istenmiştir. Noktalama işaretlerine yönelik doğrudan bir kazanıma denk gelmese de “yazma” öğrenme alanının “Yazılarında noktalama işaretlerinin doğru ve yerinde kullanır.” kazanımını edindirmeye yönelik ön bir çalışma olabilir. 6. ETKİNLİK:           6. etkinlikte karışık olarak verilen sözcüklerden anlamlı ve kurallı cümleler kurulması istenmiştir. Etkinlikle verilmek istenen kazanım “yazma” öğrenme alanının “yazma kurallarını uygulama” amacı altında verilen “Anlamlı ve kurallı cümleler yazar.” kazanımıdır. Cümleler metinden seçilmiş olup öğrencilerin zorlandıkları cümlelerde metinden yardım alabilecekleri belirtilmiştir. Etkinlik öğrenci seviyesine uygundur. 7. ETKİNLİK:          7. etkinlik eşleştirme etkinliğidir, eş anlamlı kelimelerin eşleştirilmesi istenmiştir. Okuma öğrenme alanının “söz varlığını geliştirme” amacı altında yer alan “Kelimelerin eş ve zıt anlamlılarını bulur.” kazanımına yöneliktir. Etkinlik öğrenci seviyesine uygundur; fakat öğrencilerin tesadüfen doğru yapma olasılığını azaltmak için bir, iki tane çeldirici kelime konulabilirdi. "ADSIZ ÇEŞME" METNİNİN ETKİNLİKLERİ 1. ETKİNLİK:        1.etkinlikte “a” maddesinde dinleme yöntemleri verilmiş ve bu yöntemlerin tanımları ile eşleştirilmesi istenmiştir. Bu etkinlik öğrenci seviyesinin üstündedir. Dinleme yöntemleri konusu üniversite seviyesindedir. Doğrudan yöntemleri vermek yerine yöntemler öğrenciye sezdirilse öğrenci seviyesine daha uygun olur. “b” maddesinde şiiri dinleme amacının belirlenmesi, “c” maddesinde de bu amaca yönelik hangi dinleme yönteminin kullanılacağı yazılması istenmiştir. “b” ve “c” maddeleri  “dinleme” öğrenme alanının “dinleme kurallarını uygulama” amacı altında verilen “Dinleme amacını belirler.” ve  “Dinleme amacına uygun yöntem belirler.” kazanımlarına yöneliktir. 2.ETKİNLİK:        2. etkinlikte şiirde yer alan bazı sözcükler verilip bunların kendisine benzetilen varlıkları ve benzetildikleri yönlerin yazılması istenmiştir. Bu konuya ilişkin programda herhangi bir kazanım yer almamaktadır.

3. ETKİNLİK:

3. etkinlikte şairin şiiri yazma amacı sorulmuştur. Etkinlik “okuma”  öğrenme alanının “okuduğunu anlama” amacı altında verilen “Yazarın amacını belirler.” kazanımına yöneliktir. Görsel açıdan öğrencilerin ilgisini çekmeyecek basit bir etkinliktir.

4. ETKİNLİK:

         4. etkinlikte şiirde geçen olayların oluş sırasına göre düz yazıya aktarılması ve kutularda verilen farklı düşünmeye yönlendiren ifadelerin kullanılması istenmiştir. Etkinlik “yazma”  öğrenme alanının “kendini yazılı olarak ifade etme” amacı altındaki “Olayları, oluş sırasına göre yazar.” ve “Yazılarında farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri kullanır.” kazanımlarına yöneliktir. 

        Etkinlik görsel açıdan zayıf olsa da öğrencilerin şiir ve düz yazı arasındaki farkı görmeleri ve şiirdeki olayları zaman bildiren sözcükler kullanarak belli bir oluş sırasına göre ifade etmeleri sağlaması açısından faydalı ve öğrenci seviyesine uygun bir etkinlik olmuştur.

5. ETKİNLİK:

5. etkinlik yazma etkinlik türü kullanılmıştır. Yönerge yetersizdir. Yönergeye projenin ismi eklense öğrenciler için daha açıklayıcı olacaktır (Adını daha sonraki nesillere taşıyacak insanlığa yararlı proje tasarımı). Etkinlikle “yazma” öğrenme alanı ile ilgili aşağıdaki kazanımlar verilmek istenmiştir:

• Yazma amacını belirler.
• Yazma konusunu belirler.
• Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar.
• İmza atar ve anlamını bilir.

         Etkinlikte öğrencilerin hayal dünyasından yararlanmalarını ve yaratıcılıklarını geliştirebilecekleri bir konu seçilmiştir. Görsel tasarımı yetersizdir, öğrencilere hayal ettikleri bir proje yazmaları istenmiş; fakat yazı sayfası klasik bir mektup sayfası formatındadır. Daha yaratıcı görseller kullanılabilirdi.

6. ETKİNLİK:

           6. etkinlikte bir liste (yazı kontrol listesi) verilip öğrencilerin kendilerine uygun olan kutucuğu işaretlemesi istenmiştir. Fakat bu listenin hangi yazı için doldurulacağı belirtilmemiştir. Bu yüzden çok geniş bir alanı kapsamaktadır ki zaten listede yer alan 12 madde “yazma” öğrenme alanı içinde verilen kazanımlardır. Etkinlik bir yazıyı kontrol amaçlı olabilirdi.

"BEDEN DİLİMİZ" METNİNİN ETKİNLİKLERİ

1. ETKİNLİK:

           1. etkinlik “okuma” öğrenme alanının “okuma kurallarını uygulama” amacı altında yer alan “Okuma amacına uygun yöntem belirler.” kazanıma dönüktür. Etkinlik öğrenci seviyesinin çok üstündedir. Okuma yöntemleri verilip bunların uygun boşluğa yerleştirilmesi istenmiştir; fakat bu yöntemler üniversite seviyesindedir.  Ayrıca etkinlikte yönerge yoktur, görsel açıdan 5. Sınıf öğrenci seviyesine hitap etmemektedir.

2. ETKİNLİK:

          2. etkinlikte öğrencilerin metni okurken belirledikleri ve anlamını bilmedikleri kelimelerin sözlük sırasına uygun olarak yazılması ve metinden yola çıkarak anlamlarının karşılarına yazılması istenmiştir. Etkinlik “okuma” öğrenme alanının “okuduğunu anlama” hedefi altında verilen “Metinde verilen ipuçlarından hareketle, karşılaştığı yeni kelimelerin anlamlarını tahmin eder.” kazanımına yöneliktir. Etkinlik, İlköğretim Türkçe Sözlük’ten tahminlerini kontrol edebilecekleri ve bu kelimeleri cümle içinde kullanabilecekleri şekilde tasarlansa daha faydalı ve geri bildirimli olurdu. Aşağıdaki etkinlik buna örnektir.

ÖNERİ ETKİNLİK:

3. ETKİNLİK:

       3. etkinlik “yazma” öğrenme alanının “kendini yazılı olarak ifade etme” amacı altında yer alan “Sorular yazar.” kazanımına dönüktür. Okunulan metinle ilgili soru hazırlanması istenmiştir. Görsel açıdan dikkat çekmeyen klasik bir etkinliktir.

4. ETKİNLİK:

4. etkinlik “konuşma” öğrenme alanının “konuşma kurallarını uygulama” amacı altında yer alan aşağıdaki kazanımlara yöneliktir:

• Konuşma amacını belirler ve dinleyicilere ifade eder.
• Konuşma yöntemini belirler.
• Konuşma konusunu belirler.

Öğrencilerden konuşmanın konusunu ve amacını belirlemelerini, konuşma yöntemleri ile açıklamaları karşılaştırmaları ve konuya uygun konuşma yöntemi seçmeleri istenmiştir. Etkinlik öğrenci seviyesinin üstündedir ve görsel açıdan yetersizdir.

5. ETKİNLİK:

5. etkinlikte bir karikatür verilmiş ve karikatürde neler anlatılmak istendiğine dair öğrencilerden de bir karikatür çizmeleri istenmiş, karikatürün öğrenciler tarafından anlamlandırılıp yorumlanması amaçlanmıştır.

Yaşları itibariyle çocukların renkli çizimlerden hoşlandığı bilinmektedir. Buna rağmen bu dönemdeki çocukların nesnel gerçeklik döneminde olmasından dolayı etkinliklerde –mümkün olduğunca renkli ve ilgi çekici olmak kaydıyla- gerçek veya gerçeğe yakın resim veya fotoğrafların kullanılması yerinde olacaktır.

Etkinlikle verilmek istenen kazanımlar:

• Karikatürde verilen mesajı algılar. (Görsel okuma)
• Duygu, düşünce, bilgi ve izlenimlerini resim, şekil ve sembol ve renkleri kullanarak görselleştirir. (Görsel sunu)

6. ETKİNLİK:

6. etkinlikte cümlelerde yer alan boşlukları kutucuklarda verilen farklı düşünmeye yönlendiren kelimelerden uygun olanıyla tamamlamaları istenmiştir. Etkinlikte “yazma” öğrenme alanında yer alan “Yazılarında farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri kullanır.” kazanımı verilmek istenmiştir.

Bu etkinlikte dil bilgisi konusu (bağlaç) doğrudan verilmeyip yazma alanı içine yedirilmiştir. Öğrencilere soyut olan dil bilgisi kavramlarını vermek yerine bir sözcük türü olan bağlacın anlamsal etkisi vurgulanmıştır. Ayrıca etkinlikte öğrencilere kelimelerin cümleye nasıl bir anlam farklılığı kattığı sorulabilirdi.

          

"SİVRİSİNEK" DİNLEME METNİNİN ETKİNLİKLERİ

1. ETKİNLİK: 

Dinleme metninin 1. etkinliğinde öykünün hikâye unsurlarının (olay, ana ve yardımcı karakterler, zaman, mekân) bulunması istenmiştir; fakat mekân yazılmamıştır, basım hatası vardır. Etkinlik “dinleme” öğrenme alanının “dinlediğini anlama” amacı altında verilen “Dinlediklerinde ‘hikâye unsurları’ nı belirler.” kazanımına yöneliktir.

           Etkinlik görsel açıdan 5. Sınıf öğrencisine hitap etmemektedir. Hikâye haritasında metin ile ilgili görsellere yer verilseydi öğrencilere etkinliği yaparken daha çok yardımcı olur ve öğrencilerin sıkılmamaları sağlanırdı. (Metin dinleme metni olduğu için dinlediklerini çağrıştıracak görseller faydalı olur.)

2.ETKİNLİK:

         2. etkinlikte dinlenilen metinle ilgili verilen soru kelimeleriyle sorular hazırlanması istenmiştir. Etkinlik “yazma” öğrenme alanının “kendini yazılı olarak ifade etme” amacı altında yer alan “Sorular yazar.” kazanımına dönüktür.

4.ETKİNLİK:

4. etkinlikte öğrencilerin 2.etkinlikte hazırladığı sorulara cevap yazması istenmiştir. “Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar.” kazanımına yöneliktir.

Etkinlik öğrencinin kendi yazdığı soruları cevaplandırmasına yönelik değil de arkadaşıyla karşılıklı soru-cevap şeklinde tasarlansaydı daha yerinde olurdu. Hem konuşma hem de dinleme etkinliği olup öğrenciler arasında bir iletişim meydana gelirdi.

        “Neler biliyorum? Neler yapabiliyorum?”  bölümünde tema ile ilgili öğrencilerin kazandığı bilgi, beceri, anlayış ve tutumları ölçen,  çoktan seçmeli, eşleştirme, D/Y, boşluk doldurma, yazılı yoklama gibi sonuç değerlendirme tekniklerinden faydalanılmıştır. Testte 5. soru güzel hazırlanmıştır (Bazı ifadelerin altı çizilmiş ve hangi sorulara karşılık geldiği boşluğa yazılması istenmiştir), 6. Soruda öğrencilerin zorlanabilecekleri kelimeler verilmiştir (muzaffer), 7. soruda yazım yanlışı sorulmuştur; fakat yazım yanlışı olan kelime öğrenci düzeyine göre zor seçilmiştir (dinazor).




2. TEMA: ATATÜRK

"ATATÜRK PARKI'NA GEZİ" METNİNİN ETKİNLİKLERİ

1. ETKİNLİK:

      1.etkinlikte metnin başlığından hareketle konusunun tahmin edilerek yazılması istenmiştir. Etkinlik “okuma” öğrenme alanının “okuduğunu anlama” amacı altında yer alan “Başlıktan hareketle okuyacağı metnin içeriğini tahmin eder.” kazanımına yöneliktir.

2. ETKİNLİK:

2. etkinlikte Atatürk’ün Çanakkale Savaşı yıllarında çekilmiş bir fotoğrafı ile ilgili paragraf yazmaları istenmektedir. Yazma ve görsel okuma alanları birlikte verilmiştir. Etkinlik aşağıdaki “görsel okuma” kazanımlarına dönüktür:

• Resim ve fotoğrafları yorumlar.
• Görsellerden hareketle cümleler ve metinler yazar.
• Görsellerle sunulan bilgileri, olayları, düşünceleri yorumlar ve değerlendirir.

           Görsel öğrencilerin yorum yapmaları için yetersizdir. Atatürk'ün cephede çekilmiş fakat öğrenciler için yorum yapmaya daha uygun bir fotoğraf verilebilirdi.

3. etkinlik kelimeleri anlamları ile eşleştirme,  4. etkinlik metin ile ilgili soruları cevaplama etkinlikleridir.

5. ETKİNLİK:

5. etkinlikte cümlede verilen boşlukların parantez içinde verilen kelimelere zaman ekleri getirerek doldurulması istenmiştir. Cümleler birebir metinden alınmıştır. Etkinlik “eylemde zaman” konusuna anlam yönüyle değinmek amacıyla oluşturulmuştur (5. Sınıfta doğrudan dil bilgisi kazanımı konusu yoktur.).

          Cümlelerin metinden seçilmesi olumlu olmuş; fakat cümleler farklı zamanlara uyum sağlayacak niteliktedir. Bu yüzden etkinlikte zamanı çağrıştıracak ifadelere yer veren cümleler kullanılsa eylemde zaman, öğrenciler tarafından daha rahat sezilebilir.

6. ETKİNLİK:

         6. etkinlikte metinde geçen bir paragrafı boşluğa yazmaları istenmiştir. Amaç, başkasından aktarılan yazı ya da sözlerin başına ve sonuna tırnak işareti konulduğunu sezdirmektir. Etkinlik bu amaç için yetersiz kalmıştır.

7. ETKİNLİK:

7. etkinlik bir yazı çalışmasıdır. “Yazma” öğrenme alanının “kendini yazılı olarak ifade etme” amacı altında yer alan “Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar.” kazanımına yöneliktir.

          Etkinlikte yönerge eksik verilmiştir. Etkinliğin konusu (Dünya barışının nasıl sağlanacağı) verilse daha iyi olurdu. Ayrıca konuya göre boşluk çok az verilmiştir.

           Yazıda özdeyiş kullanmaları ve yazılarını genelden özele ya da özelden genele yazmaları istenmiştir. Etkinlik öncesi özdeyiş ile ilgili bir konuya yer verilmemiştir. Bu etkinlik 5. sınıf seviyesindeki öğrencileri zorlayabilir.

8. ETKİNLİK:

8. etkinlikte “Barış ve Çocuk” konulu resim, duyuru ya da afiş hazırlanması istenmiştir. Etkinlik “görsel sunu” öğrenme alanındaki “Duygu, düşünce, bilgi ve izlenimlerini resim, şekil ve sembol ve renkleri kullanarak görselleştirir.” kazanımıyla ilgilidir.

          Öğrenciler daha soyut döneme geçiş aşamasında oldukları ve soyut bir konunun görselleştirilmesinin güç olması hasebiyle  “barış” kavramı yerine konu ile ilgili başka bir kavram seçilebilirdi. (Örneğin; Atatürk)

9. ETKİNLİK:

9. etkinlikte verilen özdeyişlerden biri ile afiş hazırlanması istenmektedir. Etkinlik “görsel sunu” öğrenme alanındaki “Duygu, düşünce, bilgi ve izlenimlerini resim, şekil ve sembol ve renkleri kullanarak görselleştirir.” kazanımıyla ilgilidir.

          Bir önceki etkinlikte de bu kazanım kullanılmıştı. İki benzer etkinliğin üst üste verilmesi öğrencileri sıkacaktır. Bu etkinliğin yerine paragraftaki bir sahnenin canlandırılması etkinliği yapılabilirdi.

"MUSTAFA KEMAL'İN KAĞNISI" METNİNİN ETKİNLİKLERİ

1. ETKİNLİK:

1. etkinlikte verilen anahtar kelimeleri kullanarak bir paragraf yazılması istenmiştir. Etkinlik “yazma” öğrenme alanının “kendini yazılı olarak ifade etme” amacı altında yer alan “Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar.” kazanımına yöneliktir.

           Bu etkinlikle öğrencilerin yeni metne zihinsel hazırlığını oluşturmak amaçlanmıştır.

2. ETKİNLİK:

2. etkinlikte verilen resimlerde neler anlatılmak istendiği sorulmuştur. Bu etkinlikle “görsel okuma” öğrenme alanında aşağıdaki kazanımlar verilmek istenmiştir.

• Resim ve fotoğrafları yorumlar.
• Görsellerden hareketle cümleler ve metinler yazar.
• Görsellerle sunulan bilgileri, olayları, düşünceleri yorumlar ve değerlendirir.

         Etkinlikteki görseller seviyeye hitap etmemektedir. Resimlerin yerine gerçeğe yakın, renkli resimler konulabilirdi.

         3. etkinlik anlamı bilinmeyen kelimeleri metinden yola çıkarak tahmin etme, 4. etkinlik metin ile ilgili soruları cevaplama etkinlikleridir.

5. ETKİNLİK:

5. etkinlikte öğrencilerden şiir ile ilgili iki soru hazırlama, bu soruları cevaplama ve ardından soruları diğer öğrencilere yöneltmeleri istenmiştir. Yazma ve konuşma öğrenme alanlarına ilişkin kazanımlar verilmektedir.

• Konuşurken dinleyicilere sorular sorar ve sorulara cevap verir. (konuşma)
• Sorular yazar. (Yazma)

         Görsel olarak soru ve cevaplar için diyalog boşlukları verilebilirdi. Ayrıca yönergede “Sizde şiirin son üç dörtlüğü ile ilgili…” denmektedir; fakat şiir dörtlüklerden oluşmamıştır. Dörtlük yerine “bent” ibaresi kullanılmalıdır.

6. ETKİNLİK:

           6. etkinlikte şiirde sonu ünlem ile biten dizelerin kutulara yazılması ve ünlem işareti ile biten iki cümlenin de öğrenciler tarafından kurulması istenmektedir. Etkinliğin amacı ünlemin hitap, uyarı, seslenme ve anlık duygulara dikkat çekmede kullanıldığını sezdirmektir

          7. etkinlik paragrafı okuma kurallarına uyarak okuma, 8. etkinlik  Atatürk’ün önderliğini anlatan bir resim yapma etkinliğidir.

"NASIL OKURDU?" METNİNİN ETKİNLİKLERİ

1. ETKİNLİK:

1. etkinlikte kutucuklardaki kelimeleri cümlelerdeki uygun yerlere yerleştirmeleri istenmiştir. 5. Sınıf düzeyine göre basit bir etkinlik olmuştur. “Yazma” öğrenme alanındaki “Kelimeleri yerinde ve anlamlarına uygun kullanır.” kazanımına yöneliktir.

          2. etkinlik anlamı bilinmeyen kelimelerle çalışma, 3. etkinlik metin ile ilgili soruları cevaplama etkinlikleridir.

4. ETKİNLİK:

         4. etkinlikte verilen boşluğa metindeki bir paragrafı tırnak içinde yazmaları istenmiştir. Düzeye göre basit bir etkinlik olmuştur. Çünkü önceki etkinliklerde tırnak işareti öğrencilere sezdirilmişti.

5.ETKİNLİK:

5. etkinlikte öğrencilerden “televizyon-kitap konulu” bir yazı yazmaları ve yazarken farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri kullanmaları istenmektedir. Etkinlik “yazma” öğrenme alanındaki kazanımlara hizmet etmektedir.

Yazma kurallarını uygulama:

• Yazma amacını belirler.
• Yazma yöntemini belirler.
• Yazma konusunu belirler.

Kendini yazılı olarak ifade etme:

• Yazılarında farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri kullanır.
• İmza atar ve anlamını bilir.
• Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar.

6. ETKİNLİK:

6. etkinlikte verilen paragraftaki ana fikri söylemeleri ve paragrafa uygun bir başlık yazmaları istenmiştir. Etkinlik “yazma” ve “okuma” öğrenme alanlarına yönelik kazanımlar içermektedir.

• Yazısına uygun başlık belirler. (Kendini yazılı ifade etme- Yazma)
• Okuduklarının ana fikrini belirler. (Okuduğunu anlama-Okuma)

"TÜRK TİYATROSU VE ATATÜRK" DİNLEME METNİNİN ETKİNLİKLERİ

         1.etkinlik görsellerden ve başlıktan yola çıkarak metnin içeriğini tahmin etme, 2. etkinlik anlamı bilinmeyen kelimelerle çalışma etkinlikleridir.

3.ETKİNLİK:

          3. etkinlik paragrafta geçen “-lık” eki almış olan sözcüklerin kutuların içine yazılması istenmiştir. Etkinlik “okuma” öğrenme alanının “ söz varlığını geliştirme” amacı altında yer alan “Ekleri kullanarak kelimeler türetir.” kazanımına yöneliktir. Dil bilgisi doğrudan verilmeyip sezdirilmek istenmiştir.

4.ETKİNLİK:

        4. etkinlikte öğrencilerden dinlenilen metinle ilgili üç soru hazırlamaları ve arkadaşlarına sorarak cevaplamaları istenmiştir. Etkinlik “dinleme” öğrenme alanının “dinlediğini anlama” amacı altında yer alan “Dinledikleri konulara ilişkin sorular sorar ve sorulara cevap verir.” kazanımına yöneliktir.

3. 4. ve 5. Temaya ait bölümler etkinlik türlerine göre incelenecektir.

 OKUMA

3.TEMA SAĞLIK VE ÇEVRE/  ÇÖPÇÜ MARTI METNİ 5.ETKİNLİK

Etkinlik, öykünün haritasını oluşturma amacıyla hazırlanmış, okuma becerisinin okuduğunu anlama - ''okuduklarında ne,nerede,ne zaman, nasıl, niçin ve kim sorularına cevap arar.''- kazanımına yöneliktir. İşlevsel açıdan öğrenciye fayda sağlayacak, okuduklarını ne kadar anladığına dair bir dönüt almasına yardımcı olacak türden bir etkinliktir fakat görsel açıdan öğrencinin dikkatini çekmeyebilir. Düz çalışma kağıdı görünümü yerine daha renkli bir tasarım ile etkinlik sıkıcılıktan kurtarılabilirdi. 

4.TEMA DEĞERLERİMİZ/ SÖZLÜ GELENEĞİMİZ METNİ 3.ETKİNLİK

Metnin okunmasının ardından etkinlikte yapılması istenen şey, öğrencilerden üç soru hazırlamaları ve bu soruları cevaplamalarıdır. ''Okuma öncesi, okuma sırası ve sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır.''kazanımına hitap eder. Etkinlik kullanılabilirlik açısından biraz zayıf kalmıştır çünkü öğrenciden hem soru hazırlama hem de bu soruya cevap vermesi istenmekte. Bu da öğrenciyi direkt olarak hatırladığı noktalardan soru hazırlamaya sevk edecektir ve bildiği şeyleri cevaplamış olacaktır. Bunun yerine başka bir etkinlik oluşturulabilir.

ÖNERİ:  Örneğin sınıfta her öğrenciden bir soru yazması ve bir kavanoza atması istenir. Sonrasında her söz hakkı alan öğrenci o sorulardan çekerek cevap vermeye çalışır. Böylelikle hem okuduğunu anlamada kalıcılık sağlanır hem de etkinlik oyunlaştırıldığı için öğrenci keyif almış olur.

Benzer bir etkinlik :

5.TEMA YENİLİKLER VE GELİŞMELER/  VAR MI? METNİ 3.ETKİNLİK

Önerilen etkinlik :

4.TEMA DEĞERLERİMİZ/ BU VATAN KİMİN METNİ 1.ETKİNLİK

Bu tarz bir etkinlik ile çocuk, kendi gelişimsel dönemine de uygun olarak akranları ile işbirlikli çalışma yapmış olur.

4. TEMA DEĞERLERİMİZ/  FATİH'TEN HİKAYELER METNİ 8.ETKİNLİK

Bu etkinlikte, Güvercin ile Karınca fablını okumaları ve şiir şeklinde yazmaları istenmektedir. Fabl içindeki  karşılıklı konuşmalar şiir olarak aktarılmasına elverişli değildir. 5. sınıf öğrencisi bu parçayı şiire çevirmekte zorlanabilir. 

Öneri: Hayvanları konu alan başka bir şiir yazmaları istenebilir. Özellikle boş bir çalışma sayfası görünümünden ziyade çeşitli hayvan görsellerinin olduğu bir tasarım yapılabilir bu da öğrencide çağrışım gücünü kuvvetlendirip şiiri yazması kolaylaşabilir.

5.TEMA YENİLİKLER VE GELİŞMELER/  VAR MI? METNİ 2.ETKİNLİK

Bu etkinlikte,  şiirde geçen dünyayı etkileyen buluşları şiirden yararlanarak yazmaları istenmektedir.'' Okuduğunu özetler.'' kazanımına yönelik basit bir etkinliktir. 

5.TEMA YENİLİKLER VE GELİŞMELER/   TELEFONUN TARİHİ METNİ 3.ETKİNLİK

Bu etkinlikte öğrencilerden metni gözden geçirmeleri ve telefonun icadı ile ilgili olayları basamaklar halinde yazmaları istenmektedir.''Bir etkinliğin veya işin aşamalarını anlatan yönergeleri uygular'' kazanımına hitap eden okuduğunu anlamaya yönelik bir etkinliktir. 5.sınıf öğrencisinin metni doğru anladığı takdirde rahatlıkla yapabileceği bir etkinliktir. Hemen hemen tüm etkinliklerde olduğu gibi herhangi bir görselle desteklenmemiş, yine çalışma kağıdı görünümündedir. Temaya ve metne uygundur.

SÖZ VARLIĞINI GELİŞTİRME

3.TEMA SAĞLIK VE ÇEVRE/ KEDİLERE AD KOYMAK METNİ 1.ETKİNLİK

Söz varlığını geliştirmeye yönelik bir yazma etkinliğidir. Öğrenciden, ad-kedi-özgün- düşünce-gurur kelimelerini kullanarak cümleler yazması istenmektedir. Bu etkinlik yapılmadan önce, metinden şeçilen  anahtar kelimeler tahtaya yazılır ve çağrışımları üzerinde konuşulur ardından ise yazma etkinliği gerçekleştirilir. Şu Kazanımlara yöneliktir :''Kendini Yazılı Olarak İfade Etme'', ''Kelimeleri yerinde ve anlamlarına uygun kullanır.'', ''Yeni öğrendiği kelimeleri yazılarında kullanır.'', ''Yazılarında söz varlığından yararlanır.''  
Seçilen kelimeler şiir içerisinde geçen kelimelerdir bu sebeple etkinlik metinle uyumludur fakat kullanılan kelimelerin tamamı 5.sınıf seviyesindeki bir öğrenci için uygun değildir. Özgün kelimesi  öğrencinin seviyesine ağır gelebilir her ne kadar bu dönemde çocuk soyut düşünme becerisini kazanmış olsa da  '' Her kedi daha özgün daha saygın bir isim arar''  cümlesi şiirde geçen şekliyle çocuğu zorlayacaktır.

4.TEMA DEĞERLERİMİZ/ SÖZLÜ GELENEĞİMİZ METNİ 2. ETKİNLİK

Bu etkinliğe geçmeden önce Sözlü Geleneğimiz isimli bilgilendirici metnin alt teması olan Türkülerimiz ile ilgili birtakım sorular sorulduktan sonra türkünün  özellikleri düşünülerek bir kavram haritası oluşturulması istenir.'' Görsellerden yararlanarak söz varlığını geliştirir.'' kazanımını hedefler. Etkinlikler arasında görseli olan nadir etkinliklerden biri olması sebebiyle öğrencinin dikkatini çekecektir. Öğrencinin faydalanabileceği güzel bir etkinliktir.

Aşağıdaki dört etkinlik birbirini tekrar eden çalışmalardır. Her biri söz varlığını geliştirmeye dayalı araştırma etkinlikleridir. '' Bilmediği kelimelerin anlamını araştırır'' kazanımı hedeflenmiştir. Etkinliklerde öğrenciden istenen, verilen kelimelerle ilgili tahmin yürütmek, sonrasında sözlük anlamına bakıp karşılaştırma yapmaktır. Sözlük araştırması, kelime haznesini geliştirmesi açısından öğrenciye fayda sağlayacaktır. Uygulanabilir faydalı etkinliklerdir.

3.TEMA SAĞLIK VE ÇEVRE / KEDİLERE AD KOYMAK METNİ 4.ETKİNLİK

3.TEMA SAĞLIK VE ÇEVRE / HAYDİ BANYOYA METNİ 3. ETKİNLİK

3.TEMA SAĞLIK VE ÇEVRE / ÇÖPÇÜ MARTI METNİ 4.ETKİNLİK

5.TEMA  YENİLİKLER VE GELİŞMELER / BEKLEDİM GECE OLDU METNİ 5.ETKİNLİK

 GÖRSEL OKUMA

3.TEMA SAĞLIK VE ÇEVRE/ ÇÖPÇÜ MARTI METNİ 1. ETKİNLİK

Bu etkinlikte, ''deniz, martı, çöp,toplamak, temizlemek'' gibi karışık halde verilen kelimelerin doğru yazımına yönelik bir çalışma istenmektedir. Görsel okuma ve söz varlığını geliştirme becerilerinde ''Görsellerden yararlanarak söz varlığını geliştirir.'' kazanımına yöneliktir. 5.sınıf öğrencisinin zorlanmadan bulabileceği kelimeler olduğundan basit bir etkinliktir. Uygulanabilirdir.

4.TEMA DEĞERLERİMİZ/ FATİH'TEN HİKAYELER METNİ 1.ETKİNLİK

Anahtar kelimelerle ilgili hazırlanan bu etkinlikte öğrenciden, verilen kelimeleri bulmacada bulup üzerini boyaması istenmektedir. '' Grafik ve tablo ile verilenleri yorumlar.'' kazanımına dönük, öğrencinin ilgisini çekebilecek güzel bir etkinliktir. Fatih Sultan Mehmet'in görselinin konması ve seçilen kelimelerin de temaya uygun değerlerimizi yansıtan sözcükler olması fayda sağlayacaktır aynı zamanda resim,  İstanbul, Akşemsettin, padişah kelimeleriyle çağrışım oluşturup kalıcı bilgi oluşturur.

4.TEMA DEĞERLERİMİZ/FATİH'TEN HİKAYELER METNİ 2.ETKİNLİK

Öğrencilerden resmi incelemeleri ve resimde  gördüklerinden hareketle  Fatih Sultan Mehmet'in liderlik özelliklerini anlatan bir yazı yazmalarını, aynı zamanda yazının giriş,gelişme ve sonuç bölümlerine dikkat ederek yazmaları istenmektedir. 
Burada görsel okuma becerisinin ''Resim ve fotoğrafları yorumlar.'' ,'' Görsellerden hareketle cümleler ve metinler yazar.'' Yazma becerisinin ''Yazısının giriş ve sonuç bölümlerini özenle seçer.'',  ''Olayları oluş sırasına göre yazar.'' kazanımları hedeflenmektedir. 
Öğrencide gördüğünü yorumlama becerisine katkı sağlayacak faydalı bir etkinliktir. 

4.TEMA DEĞERLERİMİZ/ SÖZLÜ GELENEĞİMİZ METNİ 6.ETKİNLİK

Bu etkinlikte resmi incelemeleri ve düşüncelerini yazmaları istenmektedir. Görsel okuma becerisinin ''Görsellerle sunulan bilgileri,olayları, düşünceleri yorumlar ve değerlendirir.''kazanımını hedefleyen bir çalışmadır. Metin, değerlerimizden türküyü konu aldığından görselde de türkü söyleyen bir kişi resmi vardır. Metinle bağlantılıdır fakat yaratıcı değildir. Yine bir önceki metinde de aynı çalışma öğrenciden istenmiştir.

Öneri: Bu etkinlik yerine metindeki konuyla  alakalı olarak görsel okuma becerisi kapsamında Televizyonda türkü söyleyen bir kişinin beden diliyle ilgili yorum yapılması istenebilirdi veya türkünün toplumumuzdaki önemi ve anlamıyla  ilgili sınıf içi bir tartışma yapılabilirdi. 

5.TEMA YENİLİKLER VE GELİŞMELER / JULES VERNE METNİ 2.ETKİNLİK

Bu etkinlikte, öğrencilerden dünya haritasından yaralanarak bilmedikleri bir ülke seçmelerini, buraya hayali bir gezi tasarlayarak kısa bir hikaye yazmaları istenmektedir. ''Görsellerden haraketle cümleler ve metinler yazar.'' kazanımına yönelik, kitaptaki en yaratıcı etkinliklerden bir tanesidir. 5. sınıf düzeyinde soyut düşünme becerisi gelişmiş, hayal dünyası da bir o kadar geniş olan öğrencinin yaratıcı düşünme becerisini geliştirecek faydalı bir etkinliktir. Bu etkinlikle hem görsel olarak dünya haritasını inceletmek hem de çocuğun yaratıcılığının sınırlarını görmek açısından çok olumludur. Mutlaka yaptırılması gereken bir etkinliktir

GÖRSEL SUNU

5.TEMA YENİLİKLER VE GELİŞMELER/ JULES VERNE METNİ  3.ETKİNLİK

Metnin bir önceki etkinliğinde, öğrenciden dünya haritasından bilmediği bir ülke seçmesini ve buraya hayali bir gezi tasarlayarak bunu hikayeleştirmesi istenmişti. Bu etkinlikte de yazdıkları hikayenin kitap olarak basılacağını düşünmeleri ve bu kitap için bir kapak resmi tasarlamaları istenmektedir. Görsel sunu becerisi kapsamında'' Duygu,düşünce,bilgi ve izlenimlerini resim, şekil ve sembol ve renkleri kullanarak görselleştirir.'' kazanımı hedeflenmektedir. Çocuğun yaratıcılığını arttırmaya yardımcı, oldukça faydalı ve keyifli bir etkinliktir.

3.TEMA SAĞLIK VE ÇEVRE/ KEDİLERE AD KOYMAK 8.ETKİNLİK

Bu etkinlikte,öğrencilerden sevdikleri bir hayvanı tanıtmaları ve bu hayvanın resmini çizmeleri istenmektedir. görsel sunu kapsamında ''Duygu,düşünce,bilgi ve izlenimlerini resim, şekil ve sembol ve renkleri kullanarak görselleştirir.'' kazanımına yöneliktir. 
Sınıf içinde pratikte doğru uygulanamadığı gözlemlenmiştir. Öğrencilerin çoğu sevdiği hayvanı anlatma şeklinde algılamış oysa etkinlikte istenen hayvanın fiziksel özellikleriyle tanıtılmasıdır.Öğrenciler etkinliğe ilgi göstermemiştir.

5.TEMA YENİLİKLER VE GELİŞMELER/ TELEFONUN TARİHİ METNİ 7.ETKİNLİK

Görsel sunu kapsamındaki bu etkinlikte öğrenciden bir haftalık bir plan oluşturması istenmektedir. 5.sınıf öğrencilerinin gelişim dönemlerine baktığımızda zihinsel gelişim kapsamında ''Birkaç hafta ilerisi için plan yapabilirler.'' maddesi vardır. Metinle herhangi bir paralelliği olmayan bu etkinlik tamamiyle çocuğun gelişimsel dönemine katkı sağlaması sebebiyle oluşturulmuş. Mantıklı düşünme becerisi gittikçe gelişen  çocuk ,yapacaklarına dair planlar oluşturabilir. Faydalı bir etkinliktir.

5.TEMA YENİLİKLER VE GELİŞMELER / BEKLEDİM GECE OLDU METNİ 9.ETKİNLİK

Bekledim gece oldu metni, gelişmeler-mors alfabesi alt temasını destekleyen bir metindir ve etkinlik de bu bağlamda hazırlanmıştır.  Öğrencilerden bu etkinlikte, Mors alfabesine benzer şifreli bir alfabe oluşturmalarını, her harfe bir sembol vermelerini ve bildikleri bir ata sözünü bu şifreli alfabeyle yazmalarını istenmektedir. Son olarak arkadaşlar arasında kitapların değiştirilerek birbirlerinin yazdıkları atasözlerini bulmaları istenmektedir. 
Etkinlikte '' Duygu,düşünce,bilgi ve izlenimlerini resim, şekil ve sembol ve renkleri kullanarak görselleştirir.'' kazanımı hedeflenmektedir.

Grupla işbirlikçi çalışmalar yapması, çocuğun sosyal gelişimine katkı sağlayacağından uygulanabilir faydalı bir etkinliktir. Aynı zamanda yeni bir alfabe fikri çocukta oyun fikrini canlandıracağından eğlenerek sıkılmadan, arkadaşını da bu oyuna katarak çalışacaktır. Bunun yanında  grup çalışmasına yönelik etkinlikler daha fazla olmalıydı. Kitapta birkaç etkinlik bu kazanıma yöneliktir.

DİNLEME

3.TEMA SAĞLIK VE ÇEVRE/ BİR YER DÜŞÜNÜYORUM DİNLEME METNİ 2.ETKİNLİK

Etkinlikte ilk kutuya dinlenen şiirin ana duygusunu, ikinci kutuya ise bu ana duyguyu içeren başka bir dörtlük yazmaları istenmektedir. Dinleme becerisi kapsamından ''Dinlediği şiirin ana duygusunu belirler.'' kazanımına yöneliktir. Uygulanabilir bir etkinliktir.

4.TEMA DEĞERLERİMİZ/ MASALLARIMIZ DİNLEME METNİ 4.ETKİNLİK

Etkinlik, öğrencinin  yeni öğrendiği kelimeleri kullanabileceği bir tekerleme yazmasına yöneliktir. Dinlemeden ziyade söz varlığını geliştirmeye yönelik bir etkinliktir.

4.TEMA DEĞERLERİMİZ/ MASALLARIMIZ DİNLEME METNİ 1.ETKİNLİK

Dinlenilen metnin özetlenmesine yönelik bir etkinliktir. Etkinliğin türü  olarak okuma simgesi verilmiş Oysa ki bu etkinlik, dinleme türü kapsamında ''Dinlediklerini özetler.'' kazanımına yöneliktir.

KONUŞMA

4.TEMA DEĞERLERİMİZ/ SÖZLÜ GELENEĞİMİZ METNİ 4.ETKİNLİK

Söz varlığını geliştirmeye dönük dil bilgisi etkinliğidir.

YAZMA

4.TEMA DEĞERLERİMİZ/ FATİH'TEN HİKAYELER METNİ 5.ETKİNLİK

Bu etkinlikte karışık halde verilen kelimeleri düzgün cümle oluşturacak şekilde yazmaları istenir. Yazma kurallarını uygulama ''Anlamlı ve kurallı cümleler yazar.'' kazanımına yönelik oluşturulmuştur.

4.TEMA DEĞERLERİMİZ/ FATİH'TEN HİKAYELER METNİ 6.ETKİNLİK

Bu etkinlikte, Tür,yöntem ve tekniklere uygun yazma'' Hikaye yazar.'' kazanımına yönelik bir çalışma yaptırılır. Öğrenciden, hikaye özelliklerini dikkate alarak başından geçen bir olayı yazması istenir.

4.TEMA DEĞERLERİMİZ/ SÖZLÜ GELENEĞİMİZ METNİ 5. ETKİNLİK

Etkinlikte, ''Kelimeleri yerinde ve anlamına uygun kullanır.' kazanımını hedefleyen bir çalışma yapılmıştır. Öğrencinin öğrendiği kelimeleri pekiştirme amacıyla cümlede uygun yere koyması istenir.

5.TEMA YENİLİKLER VE GELİŞMELER/  VAR MI? METNİ 6.ETKİNLİK

Etkinlik öncesinde ''Şairin sorguladığı şey nedir?'' diye sınıf içi bir tartışma yapılır ardından etkinliğe geçilir. Öğrencilerden, cümleleri örnekteki şekilde tamamlamaları istenir. '' Eksik bırakılan metni yazarak tamamlar.'' kazanımına yöneliktir.

5.TEMA YENİLİKLER VE GELİŞMELER/  VAR MI? METNİ 8.ETKİNLİK

Bu etkinlikte'' Duygu,düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar.'' kazanımına yönelik olarak  bundan yüzyıl sonrasına gittiklerinde nelerin keşfedilmiş olduğuna dair bir yazı yazmaları istenir. Buluşlar, keşifler alt temasına uygun bir etkinliktir.

5.TEMA YENİLİKLER VE GELİŞMELER/ BEKLEDİM GECE OLDU METNİ 6.ETKİNLİK

Bu etkinlikte,'' Eksik bırakılan metni yazarak tamamlar.'' kazanımına yönelik olarak Sufi ile Pufi'nin aile ağacındaki eksik yerlerin tamamlanması istenir. Yazma etkinlikleri içerisinde görseli bulunan tek etkinliktir. Metni anlamaya yönelik güzel bir yazma etkinliğidir.

5.TEMA YENİLİKLER VE GELİŞMELER/ BEKLEDİM GECE OLDU METNİ 10.ETKİNLİK

Bu etkinlikte yazma öğrenme alanı kapsamında ''Mektup yazar.'','' Yazısını anlam ve biçim açısından değerlendirir.'' kazanımları hedeflenmiş olup öğrenciden öncesinde yazdığı mektubu aşağıdaki formu kullanarak değerlendirmesi istenir.Kendi mektubunu kendi değerlendirmesi ve kendi eksiklerini görmesi açısından faydalı bir etkinliktir. 

DİL BİLGİSİ

1-5. sınıf öğretim programının 6-8. Sınıf öğretim programından en temel farkı dil bilgisinin ayrı bir öğrenme alanı olarak sunulmamasıdır. Dil bilgisi kazanımları diğer öğrenme alanları içerisinde verilmeye çalışılmıştır. Bu durum dil bilgisinin soyut olması ve 5. sınıf öğrencilerinin henüz soyut döneme tam olarak geçememiş olmasından kaynaklanmaktadır. (4+4+4 eğitim sistemine yeni geçildiğinden dolayı da olabilir.) Bu kazanımlarda daha çok öğrencilerin diğer alanlarının gelişimine katkıda bulunabilecek konulara yer verilmiştir. 

3.TEMA ETKİNLİKLERİ

4.TEMA ETKİNLİKLERİ

5.TEMA ETKİNLİKLERİ

 TÜRKÇE 5.SINIF ÇALIŞMA KİTABI

CEM VEB OFSET YAYINLARI

6, 7. VE 8. TEMALARIN İNCELENMESİ

     İncelenen etkinliklerin tümü buraya alınamayacağından, ilk tema etkinliklerine ayrıntılı yer verilmiş; diğer temalarda ise öne çıkan, dikkat çeken etkinlikler belirtilmiştir. Benzer nitelikteki etkinlikler bir arada verilmeye çalışılmıştır.

6.TEMA: GÜZEL SANATLAR

1.Metin: Ebrucu

1.Etkinlik:

Bulmaca şeklinde tasarlanan bu etkinlikle, öğrencilerin anahtar kelimeleri kavraması amaçlanmıştır. Okuma alanının, “ Metindeki anahtar kelimelerle çalışma yapar ” kazanımına yöneliktir.

     

Etkinlik öğrencinin yaş seviyesine, temaya ve metne uygundur. Kullanılan dil anlaşılır düzeydedir. Kelimeler metnin içinden seçildiğinden öğrenciler zorlanmadan yapacaktır. Etkinliğin bulmaca şeklinde olması, öğrencilerin ilgisini artıracağından olumlu bir etkinliktir.

Öneri: Öğrencilerden, buldukları kelimeleri farklı renkteki kalemlerle işaretlemeleri istenebilir.

Benzer Etkinlikler:

6.Tema- Bir Çizgi Bin Dünya: Çizgi Karakter Metni- 1.Etkinliği:

Etkinlik aynı tarzda olup aynı kazanıma yöneliktir.

2.Etkinlik:

Bir dil bilgisi etkinliğidir. Ancak; 1-5 Öğretim Programında dil bilgisi ayrı bir alan olarak ele alınmadığından,   birebir örtüştüğü bir kazanım yoktur ancak yazma alanının “ Anlamlı ve kurallı cümleler yazar ” kazanımıyla örtüştüğü söylenebilir. Etkinlikle öğrencinin kurallı ve devrik cümleyi öğrenmesi amaçlanmıştır. Cümleler metin içinden seçildiği için etkinlik metinle bağlantılıdır. Öğrencilerin seviyesine uygundur ve kullanılan dil anlaşılır niteliktedir. Etkinlik tasarım açısından oldukça yetersizdir. Estetik zevk uyandırmaz. Görsel unsurların hiç kullanılmadığı etkinlik, sadece yazı ile ifade edilmiştir. Bu yönüyle öğrencilerin ilgisini çekmeyeceği gibi, sıkıcı olarak nitelendirilmesi muhtemeldir.

Öneri: Görsel açıdan zayıf olan etkinlik, yeniden tasarlanarak renklendirilebilir.

Benzer Etkinlikler:

7.Tema- Kızılay Metni -5.Etkinliği:

Etkinlik aynı tarzda olup aynı kazanıma yöneliktir.

3.Etkinlik:

Bu etkinlikle öğrencilere sıfatları buldurmak amaçlanmıştır. Etkinlik bir dil bilgisi etkinliği olduğu için herhangi bir kazanımla ilişkilendirilmemiştir. Bu etkinlik bazı öğrencilerin zorlanabileceği niteliktedir. Cümleler metinden alındığı için metinle uyumludur.

   

Etkinlikte görsel kullanılmamıştır. Etkinlik tasarımı canlı ve ilgi çekici değildir, yalnızca cümlelerden ibarettir.

Öneri: Etkinlik tasarımına cümlelerin anlam ve içerikleriyle ilgili görseller eklenebilir. ( Ebruyla ilgili çizimler, kırmızı boya damlacıkları, gece mavisi bir kavanoz, lale vb.)

Benzer Etkinlikler:

7.Tema- Dinleme Metni-7.Etkinliği:

Etkinlik aynı tarzda olup aynı kazanıma yöneliktir.

4.Etkinlik:

Bir dil bilgisi etkinliğidir. Etkinlik programda yer alan hiçbir kazanıma yönelik değildir. Etkinlik öğrencinin seviyesinin üstünde bulunmuştur.

     

Görsel tasarım açısından etkinlik yetersizdir. Kutu şeklinde tasarlanan etkinlikte hiç görsel kullanılmamıştır. Bu yönüyle sıkıcı göründüğünü ve öğrencinin ilgisini çekmeyeceğini söyleyebiliriz.

Öneri: Öğrencilere direkt olarak metindeki benzetmeleri bulun demek yerine,          “ Metinde teknenin üstündeki boyalar neye benzetilmiştir? ” gibi sorular yöneltilirse öğrenciler daha kolay cevap verebilecektir.

5.Etkinlik:

Etkinlik klasik soru cevabını yazma şeklindedir. Okuma alanının “ Okuma öncesi, sırası ve sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır ” kazanımına yöneliktir.

Bu etkinlikte öğrenci sadece metinde gördüğünü aynen yazmaktadır. Öğrencinin yaratıcılığını geliştirecek türde bir etkinlik değildir. Ayrıca etkinliğin 6.sorusunda öğrencilere tekrar metindeki benzetmeler sorulmuş ve bir önceki etkinlik tekrarlanmıştır. Bu soruya gerek yoktur. Etkinlikteki tek güzel soru son sorudur. Öğrenciye empati becerisini kazandırmada katkısı olabilir.

     

Etkinlik görsel tasarım açısından çok zayıftır. Öncekilerde olduğu gibi sadece yazılar kullanılmış, görsel, ilgi çekici hiçbir öğeye yer verilmemiştir. Geleneksel eğitim anlayışına uygun olan etkinlik, günümüz çağdaş eğitim anlayışına uygun değildir. Öğrenciler bu etkinliği yaparken kendilerini yazılıdaymış gibi hissedebilir ve zevk almazlar.

Öneri: Kitaptaki çoğu etkinlik gibi yazma alanına yönelik olan etkinlikteki sorular öğrenciye sözlü ifade edilerek sözlü olarak cevap istenebilir; böylece öğrencinin konuşma becerisi geliştirilebilir.

6.Etkinlik:

Etkinlik okuma alanının Söz Varlığını Geliştirme alt başlığına ait “ Bilmediği kelimelerin anlamlarını araştırır.” kazanımına yöneliktir. Ancak etkinliğin yönergesi net olarak anlaşılır biçimde değildir.Kelimelerin anlamlarının, öğrencinin kendi tahminiyle mi yoksa sözlük kullanılarak mı yazılacağı belirtilmemiştir.

Etkinlikte verilen kelimeler oldukça basittir. Öğrencilerin zorlanacağı bir etkinlik değildir.

Etkinlik görsel açıdan vasattır.

Öneri: Bu etkinlik kartonların kartlar şeklinde kesilerek ve kartların ön yüzüne kelime, arka yüzüne anlamları gelecek şekilde yazılarak yaptırılırsa ve her öğrenciden bunu yapması istenirse kelime öğretimi daha kalıcı hâle gelecektir. Bundan farklı olarak; öğrencilerin kelimeleri hareketlerle, beden dilini de kullanarak anlatmaları ve hangi kelimeyi anlattığını tahmin etmeleri istenebilir. Böylece etkinlik “Sessiz Sinema “oyununa benzer oldukça eğlenceli bir hâl alır.

Benzer Etkinlikler:

7.Tema-Bando Takımı Metni-3.Etkinliği:

Etkinlik aynı tarzda olup aynı kazanıma yöneliktir. Etkinliğin, ifadelerin kaç kelimeden oluştuğunu yazma kısmı öğrencilerin seviyelerinin altındadır çünkü genellikle iki kelimeden oluşan ifadeler bulunmaktadır. Ayrıca bu kısım herhangi bir kazanıma hitap etmemektedir.

2.Metin: Bir Kuşun Resmini Yapmak İçin

1.Etkinlik:

.

Bu etkinlikle, metinde geçen fırça, ağaç, kafes, resim ve çizmek kelimelerinin öğrencilere kavratılması amaçlanmıştır. Okuma alanının “ Metindeki anahtar kelimelerle çalışma yapar” ve yazma alanının “ Kelimeleri yerinde ve anlamlarına uygun kullanır” kazanımlarına yöneliktir. Etkinliğin ilk basamağı bulmaca şeklinde hazırlanmış, harfleri karışık olarak verilen kelimeyi öğrencinin bulması istenmiştir. Genelde bilinen kelimeler olduğu için öğrenciler zorlanmayacaktır, seviyelerine uygundur. Bu bakımdan olumlu bir etkinliktir.

Benzer Etkinlikler:

7.Tema-Bando Takımı Metni-1.Etkinliği:

2.Etkinlik:

Bir görsel okuma etkinliğidir. Okuma alanının “ Okuduğunu anlamlandırmada görsellerden yararlanır.” kazanımıyla ilişkilidir diyebiliriz.

Öğrencinin zorlanmayacağı, seviyesine uygun bir etkinliktir. Birebir ana metindeki görsellerin aynısı kullanılmıştır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, etkinliğin cevabı metinde olduğu için öğrenci ders kitabına bakarak yapma yoluna gidebilir.

Görsel tasarım açısından değerlendirecek olursak, temanın şu ana kadarki etkinliklerinden görsel içeren ilk etkinliktir. Öğrencinin görsel zekâsına hitap eder ve öğrenciyi güdüleyici yönde olduğundan olumludur. Öğrenciler bu etkinliği muhtemelen cevaplandırmak isteyecektir.

Öneri: Bu etkinlik şu şekilde de yaptırılabilir:

Resimlerin çıktısı alınır. Öğrenciler resimleri defterlerinde sıraya koyduktan sonra gönüllü olan öğrenci bir de tahtada resimleri sıraya koyarak yapıştırır. Böylece öğrenme daha kalıcı olur.

3.Etkinlik:

Bir söz varlığını geliştirme etkinliğidir. Öğrenciler kuş isimlerini bilebilir ancak özelliklerini bilemeyebilir. Bu sebeple öğrenciler araştırmaya teşvik edilmelidir. Etkinlik metinle ilgilidir ancak bize birebir kazanım vermemektedir. Yazma alanının “ Yazılarında tanımlamalar yapar” kazanımıyla ilişkilendirilebilir.

Etkinlik görsel açıdan yetersizdir. Hiç resim kullanılmamıştır. En azından kenarına birkaç kuş resmi konulabilirdi. Çok düz, sade, göze hitap etmeyen bir yazma etkinliğidir.

Öneri: Bu etkinlik drama şeklinde yaptırılabilir. Örneğin; bir öğrenci kartal, bir öğrenci martı, bir öğrenci deve kuşu rolüne girerek tahtada arkadaşlarına kendisini anlatabilir. Hatta mümkünse rolüne uygun kostüm giyebilir. Bu şekilde öğrencinin empati kurma becerisi gelişmiş olur. “ Bir Kuş Olsam” etkinliği: Öğrenci bir kuş olduğunu hayal eder. Bir gününün nasıl geçtiğini, yuvasını nasıl yaptığını, anne kuşsa çocuklarına nasıl yiyecek bulduğunu, eğer kaçırılıp kafese hapsedildiyse bunla ilgili macerasını, örneğin bir martıysa vapurların etrafında gezerken ne hissettiğini anlatır. Bu kısım tamamen öğrencinin hayal gücüne bırakılır. Öğrenciye “ Bir kuş olsan nereye, kimin yanına uçmak isterdin? ” diye sorulur.

4.Etkinlik:

Yine bir yazma etkinliği. Yazma alanının “ Şiir yazar” kazanımına yöneliktir. Temada daha önce hiç şiir etkinliği olmadığı için şiir yazma etkinliğinin olması olumludur ancak her öğrencide şiir yazma yeteneği olmayacağından bazı öğrenciler yazmakta zorlanabilir ya da yazmak istemeyebilir.

Etkinlik tasarımı 5.sınıf öğrenci seviyesine uygun değildir. Şiir, bir hayvan figürünün üstüne yazdırılabilirdi.

Öneri: Bu etkinlik de yine yazma etkinliği olarak tasarlanmıştır. Bunun yerine öğrencilerden sevdikleri bir hayvanla ilgili şiir bulup ezberlemeleri ve sınıfta okumaları istenirse hem araştırma hem de konuşma etkinliği olmuş olur.

Tek bir şey söylemek yerine seçenekler verilebilir. Örneğin, sevdiğin hayvanla ilgili;

Resim yapar mısın?

Öykü yazar mısın?

Gazete haberi ya da yazılmış bir şiir bulur musun?

Fotoğraf ya da video çekebilir misin?

Sevdiğin hayvanın taklidini yapar mısın?

Sevdiğin hayvanı bize anlatır mısın? …  gibi.     

Böylece etkinlik şiir yazmakta zorlanan, başka alanlarda iyi olan öğrencilere de hitap etmiş olur.

Benzer Etkinlikler:

8.Tema-Soğanlı Bebekleri Metni-7.Etkinliği:

5.Etkinlik:

Yazma alanının “ Bir etkinliğin, işin aşamalarını anlatan yönergeler hazırlar ” kazanımına uygundur. Etkinliğin açıklama kısmında bir yanlışlık yapılmıştır. İnsan kendisi için yönerge yazmaz. “ Sevdiğiniz bir hayvanın resminin nasıl çizileceğini …” denmeliydi.

Bu etkinlikten önce öğrenciye yönergenin ne olduğu açıklanmalıdır. Şayet öğrenci daha önce hiç yönerge okumadı/ yazmadıysa bu etkinlikte zorlanabilir.

Benzer Etkinlikler:

8.Tema-Soğanlı Bebekleri Metni-6.Etkinliği:

6.Etkinlik:

Yine bir yazma etkinliği. Yazma alanının “Eksik bırakılan metni yazarak tamamlar” ve “Yazısına uygun başlık belirler” kazanımlarına yöneliktir. Öğrencilerin yaratıcılıklarını ve hayal güçlerini geliştirmesi bakımından olumludur ancak seçilen metin okunduğunda yarım bırakılmış gibi değil, sanki bitmiş izlenimi vermektedir.             

Etkinlik öğrencinin seviyesine uygundur.

Görsel tasarım açısından uygundur. Temayla örtüşen resimlere yer verilmiştir. Bu, öğrencinin hoşuna gidecektir.

Öneri: Betimleme tarzındaki durum metni yerine bir olay metni seçilip olay en heyecanlı yerinde kesilebilir. Örneğin “Martı” kitabından alıntı yapılabilir. Öğrenciyi meraklandırmak için “ Sizce martı Jonathan rekor kırabilecek mi?” denilebilir.

Hikâyeyi en ilginç biçimde tamamlayıp en güzel başlığı bulana ödül verilebilir.

Benzer Etkinlikler:

8.Tema-Oyun Günlüğü Metni-3.Etkinliği:

Aynı kazanımlara yönelik bir etkinliktir. Öğrenci seviyesine uygundur. Görsel tasarımı da uygundur ancak şiir oyun temasıyla değil kitaplarla alakalıdır.

3.Metin: Bir Çizgi Bin Dünya: Çizgi Karakter

2.Etkinlik:

Karışık verilen cümleleri sıraya koyma etkinliğidir. Okuma alanının “Bir etkinliğin veya işin aşamalarını anlatan yönergeleri uygular.” kazanımına yöneliktir. 10 adet cümle verildiğinden öğrenciler bu cümleleri sıraya koymakta zorlanabilir, sürekli ana metne bakarak doğrusunu bulmaya çalışabilir. Bundan ötürü etkinlik öğrencilerin seviyesinin üstündedir denilebilir.

Öneri: Etkinlikteki cümle sayısı azaltılarak, öğrenciye karmaşık ve zor gözükmesi önlenebilir.

Benzer Etkinlikler:

6.Tema-Gülpembe Metni-4.Etkinliği:

 Tablo halinde tasarlanan etkinlikte, görsel okuma alanının “ Grafik ve tablo ile verilenleri yorumlar” kazanımı amaçlanmıştır. Etkinlik daha çok öğrencilerin matematik bilgisine hitap etmektedir. Türkçe dersine yönelik bir şey öğrettiğini söyleyemeyiz. Etkinlik eğer dinlenen metindeki cümlelerin sıralanması şeklinde tasarlansaydı o zaman bir dinleme etkinliğine dönüşürdü.

Etkinlik tasarım açısından karmaşık gözükmektedir. Estetik değildir ve güdüleyici yönü yoktur.

8.Tema-Milli Atletimiz Aycan Onur Önel Metni-1.Etkinliği:

Dinleme alanının “Not alarak dinler” ve “ Dikkatini dinlediğine yoğunlaştırır” kazanımlarına uygundur. Öğrencilerin cevapları kontrol edilmelidir.

3.Etkinlik:

Boşluk doldurma şeklindeki etkinlik dil bilgisi alanına yöneliktir. Yazma alanının “Yazılarında kelime türlerini işlevine uygun kullanır” kazanımıyla ilgilidir. Öğrencilere –de ve –ki ekleri ile “de” ve “ki” bağlaçlarının farkı sezdirme yoluyla öğretilmeye çalışılmıştır. Öğrencinin yapabileceği düzeydedir.

Tasarım açısından etkinlik zayıftır. Oldukça düz ve klasik biçimdeki etkinlikte görsel unsur kullanılmamıştır.

Öneri: Ayrı yazılması gereken de ve ki bağlaçlarını ayrı yazan öğrenciler alkışlanabilir. Bu şekilde pekiştirme yapılmış olur.

Benzer Etkinlikler:

8.Tema-Bastım Bastım Gölgene Bastım Metni-4.Etkinliği:

Bu etkinlikle aynı zamanda nokta ve soru işaretinin de pekiştirilmesi sağlanmıştır. Yazma alanının “Yazılarında noktalama işaretlerini doğru ve yerinde kullanır” ve “Yazılarında imla kurallarını uygular” kazanımlarını verir.

5.Etkinlik:

Etkinliğin öncesinde, kılavuz kitaba göre öğretmen öğrencilerden, bir çizgi film karakteriyle ilgili senaryo yazmalarını isteyecektir.

Yazma etkinliğidir. “Yazılarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim öğelerini vurgular” , “Yazısına uygun başlık belirler” ve “Hikâye yazar” kazanımlarıyla ilişkilidir diyebiliriz.

Etkinliğin tasarımı görsel açıdan kötüdür.

Öneri: Hikâye haritası şu şekilde oluşturulabilir:

6.Etkinlik:

Öz değerlendirmeye yönelik bir etkinliktir. Yazma alanının “Yazısını anlam ve biçim açısından değerlendirir” kazanımıyla ilgilidir. Değerlendirme kazanımlarına hitap etmesi bakımından olumludur. Bu etkinlikle “Çocuk kendisini dürüstçe değerlendirebiliyor mu?” sorusuna cevap bulmuş oluruz. Etkinlik tasarımı sıradandır.

Öneri: İlgi çekici olması için etkinliğe “Ben Kendi Kendimin Jürisiyim” gibi başlıklar konabilir.

Benzer Etkinlikler:

7.Tema- Türk Kültür Sisteminde Vakfın Yeri Metni-6.Etkinliği:

Etkinliğin öncesinde öğrencilerden bir vakıf yetkilisi ile röportaj yapmaları istenmiştir. Öğrencilerin zorlanacakları bir etkinlik değildir ancak öğretmen, öğrencinin formu doldurup doldurmadığını kontrol etmelidir.

7.Tema- Bando Takımı Metni-7.Etkinliği:

8.Tema- Oyun Günlüğü Metni-5.Etkinliği:

“Formları yönergelerine uygun doldurur” kazanımına yöneliktir.

7.Etkinlik:

Yazma alanının “Yazılarında farklı düşünmeye yönlendiren ( ama, buna rağmen vb.) ifadeleri kullanır” kazanımına yöneliktir.

Bu etkinlikte öğrencilere yöneltilen soru iyi seçilmemiştir. Öğrenci televizyon seyrederken herhangi bir kritere dikkat etmediğinden muhtemelen bu konuyla ilgili yazacak bir şey bulamayacaktır.

Etkinlik tasarımında hiçbir görsellik yoktur. En azından bir televizyon çizimine bile yer verilmemiştir.

Öneri: Soruda televizyon yerine temayla­/metinle alakalı başka bir konu seçilebilir. Sözgelimi “İstediğiniz bir çizgi karakter sizinle yaşasaydı neler olurdu?”, “İzlediğiniz bir çizgi film karakterinin size göre olumlu ve olumsuz davranışları nelerdir?” ya da “Bir çizgi filmde bir şeyi değiştirme imkânınız olsaydı neyi değiştirirdiniz?” gibi öğrencilerin hayal gücünü geliştirmeye dayalı sorular sorulabilir.

4.Metin (Dinleme Metni): Gülpembe

1.Etkinlik:

Etkinlik söz varlığını geliştirme kapsamında “Bilmediği kelimelerin anlamlarını araştırır” ve yazma alanı kapsamında “Yeni öğrendiği kelimeleri yazılarında kullanır.” kazanımlarına uygundur.

Etkinlikte herhangi bir görsel tasarım söz konusu değildir.

Öneri: Etkinlik tasarımıyla ilgili olarak; kelimeler altın şeklinde tasarlanarak en sonunda çizilen sandıkta birikebilir. “Benim Cümlem” diye renkli bir başlık atılarak öğrencilerin cümlelerini bu alana yazmaları sağlanabilir.

Benzer Etkinlikler:

7.Tema- Türk Kültür Sisteminde Vakfın Yeri Metni-1.Etkinliği:

7.Tema-Kızılay Metni-1.Etkinliği: 

5.Etkinlik:

Yine bir yazma etkinliğidir. Bununla birlikte araştırma gerektirir. “Yeni öğrendiği kelimeleri yazılarında kullanır” kazanımına uygundur.

Öneri: Etkinlik tasarımına Barış Manço’yla ilgili fotoğraflar eklenebilir yahut öğrencilerden fotoğraf bulup yapıştırmaları istenebilir.

Benzer Etkinlikler:

6.Tema- Çizgi Karakter Metni-4.Etkinliği:

Yazma alanının “Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an vb. ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar” kazanımıyla ilgilidir diyebiliriz. Etkinlikte hiçbir görsel öğeye yer verilmemiştir.

Öneri: Öğrenciler yazdıktan sonra yazılarını kahramanın adını söylemeden sınıfa okuyabilir ve sınıf arkadaşlarına “Sizce bu kim olabilir” diye sorup hangi karakter olduğu tahmin ettirilebilir ya da öğrenci, belirlediği çizgi karakterin taklidini yaparak arkadaşlarına buldurmaya çalışabilir. Böylece etkinlik daha zevkli hale gelir ve öğrenciler beden dilini de kullanmış olur.

7.Tema-Kandilli Rasathanesi ve D.A.E. Metni-3.Etkinliği:

Yazma alanının “Yazılarında betimlemeler yapar” kazanımına yöneliktir. Betimleme yaptırılması olumlu bir durum iken metnin fotoğrafları betimlenerek anlatmaya uygun değildir. Bkz. :

Öneri: Metnin fotoğrafları yerine öğretmenin depremle ilgili sınıfa getirdiği fotoğraflar betimlenebilir.

8.Tema-Bastım Bastım Gölgene Bastım Metni-3.Etkinliği:

Yine yazma alanının “Özet çıkarır” kazanımına hitap eder.

Öneri: Konuşma alanına yönelik olarak öğrencilerden metni sözlü olarak özetlemeleri de istenebilir.

8.Tema-Bastım Bastım Gölgene Bastım Metni-6.Etkinliği:

Etkinlik uzun çizginin kullanımını kazandırmaya yöneliktir. Yazma alanının “İstediği bir konuda yazılar yazar” ve “Yazılarında noktalama işaretlerini doğru ve yerinde kullanır” kazanımlarına uygundur. Bu metinle ilgili kılavuz kitapta öğrencilerden gölge oyunu gösterisi hazırlamaları istenmiştir.

Öneri: Öğrenci bu metni arkadaşıyla iş birliği yaparak yazabilir. Metinle ilgili olarak öğrencilere Hacivat-Karagöz gösterisi izletilebilir.

8.Tema-Bastım Bastım Gölgene Bastım Metni-8.Etkinliği:

8.Tema-Soğanlı Bebekleri Metni-8.Etkinliği:

“Tebrik kartı yazar”  kazanımına yönelik güzel bir etkinlik.

Öneri: Öğrencilerin yazdığı kartlar ya da mektuplar gerçekten bahsedilen kişiye postalanabilir.

8.Tema-Oyun Günlüğü Metni-4.Etkinliği:

“Hikâye yazar” ve “Yazısına uygun başlık belirler” kazanımına yöneliktir.

8.Tema-Oyun Günlüğü Metni-4.Etkinliği:

Yazma alanının “İkna edici yazılar yazar” kazanımanına yöneliktir. Öğrencinin ikna etme ve bir tezi kanıtlama becerisini geliştirmesi açısından oldukça olumlu ve faydalı bir etkinliktir. Aynı zamanda yazma etkinliklerinde önceki temalarda kullanılmayan bir yazı türü kullanılmıştır.

6.Etkinlik:

Dinleme metninin 6.etkinliği söz varlığını geliştirme ve yazma alanına ait olarak geçmektedir ancak hiçbir kazanımla eşleşmemektedir. Söz varlığını geliştirme alanının “Kelimelerin gerçek, mecaz ve terim anlamlarını ayırt eder” kazaımıyla ilişkilendirilebilirse de herhangi bir ayırt etme söz konusu olmadığından bize bu kazanımı vermez.Öğrencinin yeni bir şey öğrenmesinden ziyade bildiğini uygulaması söz konusudur.

Etkinlik temaya ve metne uygun değildir. “Güzel sanatlar” temasında “Gülpembe” metninin bu etkinliğinde kullanılan terimler spor, tıp, matematik, astronomi vs. alanlarıyla ilgilidir. Etkinlik bu haliyle faydalı değildir. Bunun yerine resim, ebru, tezhip, hat, heykel, müzik gibi güzel sanatlar alanlarına ait terimler verilip bunlar sorulsaydı daha uygun olurdu.

6.temadaki 26 etkinlikten 17'si yazma alanına yöneliktir.

7.TEMA: KURUMLAR VE SOSYAL ÖRGÜTLER

1.Metin: Türk Kültür Sisteminde Vakfın Yeri

4.Etkinlik:

Cümlelerde birleşik yazılan “ile” sözcüğünü ayrı yazmaları istenmiştir. Etkinlik herhangi bir kazanıma yönelik olmadığından çok gerekli bir etkinlik olduğunu söyleyemeyiz.

2.Metin: Kızılay

3.Etkinlik:

Kelimelerin köklerini ve eklerini fark ettirmeye yönelik bir etkinliktir. Söz varlığını geliştirme alanının, birebir olmasa da, “Ekleri kullanarak kelimeler türetir”  kazanımıyla ilişkili olduğunu söyleyebiliriz.

Benzer Etkinlikler:

7.Tema- Bando Takımı Metni- 4.Etkinliği:

7.Tema- Soğanlı Bebekleri Metni- 5.Etkinliği:

3.Metin: Bando Takımı

2.Etkinlik:

Okuma alanının “Görsellerden yararlanarak metnin içeriğini tahmin eder” kazanımına yöneliktir. Etkinliğin metnin türünü tahmin etme kısmında öğrenciler zorlanabilir, çünkü başlığa ve görsellere dayanarak metnin türüyle ilgili bir çıkarım yapılması zordur.

4.Metin (Dinleme Metni): Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırmaları Enstitüsü

4.Etkinlik:

Bu etkinlik yazım yanlışlarıyla ilgilidir. Kelimelerin doğru yazılışlarını pekiştirme amaçlanmıştır. Bu etkinlikte dikkat edilmesi gereken nokta; öğretmen mutlaka etkinlikten sonra yanlış yazılan kelimelerin doğrusunu göstermelidir.

Etkinlikte, kelimelerin bazılarının doğru, bazılarının yanlış yazıldığı söylenmesine rağmen kelimelerin hepsi yanlış olarak verilmiştir. Etkinliğin yönergesi yanıltıcıdır.

Öneri: Etkinlik şu şekilde tasarlanırsa daha ilgi çekici olabilir: 

7.temadaki 25 etkinlikten 17'si yazma alanına yöneliktir.

8.TEMA: OYUN VE SPOR

1.Metin: Bastım, Bastım, Gölgene Bastım!

2.Etkinlik:

Metinle ilgili cevaplar verilmiş ve uygun sorular yazılması istenmiştir. Dinleme alanının “Dinledikleri konulara ilişkin sorular sorar ve sorulara cevap verir.” , yazma alanının “Sorular yazar” kazanımlarına uygundur. Bildiğimiz gibi genelde soruya cevap yazdırılır, burada cevaplara uygun sorular yazdırılması klasik kalıbın dışına çıkılması açısından oldukça olumludur. Diğer etkinliklerden farklı, özgün bir etkinliktir.

7.Etkinlik:

Bu etkinlikte öğrenciler bir hakemle söyleşi yapacaklarını düşünerek soracakları soruları planlayacaklardır. Etkinlik metinle uyumludur. Yazma alanının “Sorular yazar” kazanımına yöneliktir.  Özellikle erkek öğrencilerin ilgisini çekebilecek bir etkinliktir.

2.Metin: Soğanlı Bebekleri

 1.Etkinlik:

Metne farklı başlıklar bulma etkinliğidir.

Öneri: Sade olan etkinlik tasarımı şu şekilde değiştirilebilir:

3 ve 4.Etkinlikler:

Aynı soru kalıbıyla hazırlanmış benzer etkinliklerdir. Okuma alanının “Okuduklarından çıkarımlar yapar” kazanımıyla ilgilidir. İki benzer etkinliğin peş peşe kullanılması uygun değildir.

                  

3.Metin: Oyun Günlüğü

2.Etkinlik:

 Etkinlik ismin hâllerinin kavranmasına yöneliktir.

4.Metin (Dinleme Metni): Milli Atletimiz Aycan (Onur) Önel 

 2.Etkinlik:

Görsel okuma alanı etkinliğidir. Tablo okuma becerilerini destekler. “Grafik ve tablo ile verilenleri yorumlar” kazanımına yöneliktir.

Bu etkinlik öğrencilerin zorlanabileceği bir etkinliktir. Öğrencinin sahip olduğu matematik bilgisiyle alakalıdır. Besin listesi hazırlama Türkçe dersiyle ilgili olarak öğrencilere bir şey katmaz. Etkinlik tasarım açısından oldukça karmaşık görünmektedir.

 3.Etkinlik:

Grafik okuma ve düzenleme çalışmasıdır. Görsel sunu alanının “Bilgileri tablo ve grafikle sunar” kazanımıyla ilgilidir.

Öğrencilerin zorlanacağı düzeydedir.

Tasarım açısından karmaşık görünmektedir. Matematiği ve çizimi kötü olan öğrenciler bu etkinliği yapmak istemeyecektir. Ayrıca etkinlik bir önceki etkinliğe çok benzerdir ve yine öğrencilere Türkçe dersiyle ilgili bir şey kazandırmaz. Bu sebeplerden ötürü çok gerekli bir etkinlik olduğunu söyleyemeyiz.

Öneri:  Bunların yerine görsel okuma alanı etkinlikleri şu şekilde tasarlanabilir:

       





8.temadaki 25 etkinlikten 20'si yazma alanına yöneliktir.

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

1.     Temaya/metne uygunluk: Etkinliklerin çoğu temaya ve metne uygun bulunmuştur.

2.     Kullanılan dil ve yönergeler: Etkinliklerin çoğunda kullanılan dil uygundur ancak birkaç tane örnekte yönerge eksikliği vardır yahut yönerge yeterince anlaşılır değildir.

3.     Öğrenci seviyesine uygunluk: Yaş seviyesinin üstünde bulunan birkaç örnek dışında, incelenen etkinliklerin geneli öğrenci düzeyine uygun bulunmuştur.

4.     Kazanımlara uygunluk: Dil bilgisi alanı kazanımları programda yer almadığından, özellikle dil bilgisi etkinlikleri olmak üzere, hiçbir kazanımla örtüşmeyen etkinlikler mevcuttur ancak bunların sayısı fazla değildir. Kazanımlarla ilgili dikkat çeken başka bir nokta ise, etkinlikler hep belirli birkaç kazanıma yönelik planlanmıştır. Sözgelimi, Çalışma Kitabında 68 konuşma alanı kazanımından bir tanesine bile hitap eden etkinlik bulunmamaktadır. Örneğin; görsel sunu alanının “Duygu, düşünce ve izlenimlerini drama, tiyatro, müzikli oyun, kukla vb. yollarla sunar” kazanımına ulaştıracak hiçbir etkinlik yoktur.

5.     Etkinlik kategorisi: İlk 2 temada 50 etkinlikten 40’ı, sonraki 3 temada 81 etkinlikten 50'si ve son 3 temada 76 etkinlikten 54’ü  olmak üzere; toplamda incelenen 207 etkinlikten 166’sı yazma alanına yöneliktir.

Dinleme ve konuşma alanlarına gereken önem verilmemiştir.

6.     Etkinlik tasarımları: Olumlu birkaç örnek olmakla beraber, etkinlik tasarımları genel olarak uygun değildir. Sıradandır, ilgi çekici değildir.

7.     5.sınıf ( 10-11 yaş) düzeyine göre etkinlikler eğlenceli, güdüleyici değildir. Etkinliklerde oyunlaştırma, canlandırma, drama kullanılmamıştır. Oysa oyunla kalıcı öğrenme sağlanır.

8.     Etkinlik çeşitliliği yoktur. Aynı tarz etkinlikler her temada yinelenmiştir. Örneğin; dil gelişimine yarar sağlayan tekerleme etkinliği, konuşma becerisine katkı sağlayan söz korosu, şiir okuma, okuma tiyatrosu, tartışma, münazara etkinlikleri ile işitsel-müziksel etkinlikler, yarışma tarzında etkinlik örnekleri hiç yoktur. Daha çok yazıya dayalı etkinlikler vardır.

9.     10-11 yaş dönemi iş birliğine dayalı çalışmalar için elverişli bir dönemdir. Buna rağmen grup çalışması gerektiren, iş birliğine dayalı etkinliklere kitapta yer verilmemiştir.

10. Bu dönemde empati kurma becerisi gelişmeye başlar. Bu nedenle eğitim-öğretim çalışmalarında bu duyuşsal becerinin geliştirilmesine yönelik etkinliklere yer verilmelidir. Ancak mevcut etkinliklerde empati kurma becerisi üstünde fazla durulmamıştır.

11. Metin altı sorularının ezberden uzak, öğrencinin düşünmesine olanak sağlayan ve günlük yaşamla ilişkilendirilebilir ve güncel olması gerekir. Fakat incelenen etkinliklerde buna dikkat edilmediği gözlemlenmiştir.

12. Etkinliklerin öğrenciyi araştırmaya sevk etmediği, daha çok metinde gördüğünü geri verme şeklinde tasarlandığı tespit edilmiştir.

13. Kitapta daha çok bireysel olarak ve hareket gerektirmeyen etkinlikler olduğu görülmektedir. Oysa etkinlikler öğrencinin zekâ gelişiminin yanı sıra bedensel gelişimini ve iletişim becerileri ile sosyalleşme sürecini de desteklemelidir.

14.  Kılavuz kitapta dikkate alındığı söylense de etkinlikler hazırlanırken çoklu zekâ kuramına dikkat edilmemiştir. Zira etkinliklerin sözel zekâ haricindeki zekâ türlerine hitap ettiği söylenemez. Müzikal, bedensel, sosyal ve bireysel zekâya sahip bireylere yönelik etkinliklere yer verilmemiştir. Bunu gerçekleştirmek için etkinliklerde seçenek sunulabilir.  Böylece her öğrenci kendine uygun olan alanı seçebilir ve etkinliği daha rahat bir şekilde yapabilir.

           ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:

1.    Yaratıcı drama ve oyun etkinlikleri  ( sessiz sinema gibi ) kitaplarda daha çok yer almalıdır.

2.    Dinleme ve konuşma alanlarına yönelik etkinliklerin sayısı arttırılmalıdır.
Öğrencilere topluluk önünde konuşma becerisi kazandırılmalıdır.

3.   Etkinlik tasarımları dikkat çekici hâle getirilerek yeniden düzenlenmelidir.

4.   Etkinlikler oluşturulurken çoklu zekâ kuramı dikkate alınmalıdır ve etkinlikler 8 zekâ türüne de hitap edecek şekilde düzenlenmelidir.

5.   Etkinliklerde iş birliğine dayalı öğrenmeye ve grup çalışmalarına yer verilmelidir.

6.   Etkinlikler öğrencileri ezberden ziyade yaratıcı düşünmeye ve araştırmaya sevk etmelidir.

KAYNAKÇA

v Öğretmen Kılavuz Kitabı, 5.sınıf, Cem veb Ofset Yayınları

v Çalışma Kitabı, 5.sınıf, Cem veb Ofset Yayınları

v Ders Kitabı, 5.sınıf, Cem veb Ofset Yayınları

v 1-5.Sınıflar Öğretim Programı